Carnitine Nedir?

Karnitin, neredeyse vücuttaki bütün hücrelerde bulunan bir maddedir ve lizin ile metiyonin aminoasitlerinin biyosentezinden meydana gelir. Bu bileşim enerji üretiminde çok önemli bir rol oynar ki bu rol yağ asitlerinin mitokondriye taşınmasıdır.

Vücudumuzda ki her hücrede mitokondri bulunur. Mitokondri hücrelerin işlevine devam edebilmeleri için gereken enerjiyi üretir. Mitokondriyi küçük bir enerji kaynağı olarak görebilirsiniz.

Office of Dietary Supplements‘a (National Institutes of Health ‘in bir parçasıdır.) göre karnitin uzun yağ asidi zincirlerini mitokondriye yani enerjiye dönüştükleri yere taşımakla görevlidir. Karnitin ayrıca atık ve zehirli maddeleri de mitokondriden çıkarma işlevini de görür. Yağ asitlerini asıl enerji kaynağı olarak kullanan iskelet ve kalp kaslarına bu özelliği karnitin verir.

Karnitinin üç farklı türü vardır:

- L-karnitin

- asetik L-karnitin

- propionil L-karnitin

Vücudumuz normal şartlar altında yeterli miktarda karnitin üretir. Ancak bazı genetik sıkıntılara sahip bireyler yeterli karnitini üretemezler.

Muscular Dystrophy Association ‘a göre karnitin yetmezliği hücrelere karnitin taşıyan proteinin genetik mutasyona uğraması sonucu oluşur (birincil karnitin yetmezliği) ya da diğer metabolik rahatsızlıklardan kaynaklı bir yetmezlik söz konusu oluşur (ikincil karnitin yetmezliği).

>Ne Kadar Karnitin Almalısınız?

Sağlıklı bireylerin karnitin almasına gerek yoktur. Zaten karaciğerimiz ve böbreklerimiz yeterince karnitin üretmektedir.

1989 yılında, The Food and Nutrition Boardof the National Academies (Gıda ve Beslenme Kurulu) karnitinin temel bir besin olmadığına karar vermişlerdir.

Ancak karnitin yetersizliğinden muzdarip bireylerin karnitin takviyesi veya karnitinin bol bulunduğu besin maddelerini tüketmesi gerekmektedir.

Karnitin en çok hayvansal ürünlerde bulunur. Kırmızı et, en çok karnitin barındıran besin maddesidir.

Karnitin seviyelerine göre besin maddeleri şunlardır:

- 113 gr. Pişmiş sığır bifteğinde 56-162 mg.

- 1 Bardak sütte 8 mg.

- 113 gr. Pişmiş tavukgöğsünde 3-5 mg.

- 56 gr. Cheddar peynirinde 2 mg. karnitin bulunmaktadır.

Kırmızı et tüketen yetişkin bireyler günde ortalama 60-180 mg. karnitin alırken bu seviye vegan bireylerde10-12 mg. civarındadır.

>Hastalıkların Tedavisinde Karnitin

Karnitinin birçok tedavi edici özelliği vardır. Bir antioksidan olarak karnitin vücuttaki zarar verici maddelere karşı savaşır.

Karnitinin tedavilerinde yardımcı olabileceği hastalıklar:

Kalp yetmezliği, kalp krizi, anjin ve diyabetik nöropati de dâhil birçok hastalığın tedavisinde karnitin yardımcı olabilir.

Under Experimental and Clinical Research ‘te yayınlanan bir araştırmaya göre L-karnitinin, anjin hastalığında görülen semptomların geriletilmesinde yardımcı olduğu gözlemlenmiştir.

Birçok kronik rahatsızlıkta bitkinlik görülür. Bu bitkinliğin sebebi mitokondri kaybı yatar. Karnitin mitokondri kaybına karşı yardımcı bir etkendir.

Therapies In Health And Medicine yayınlanan bir araştırmada doktorlar, mitokondriyel işlevlerin gelişmesinde ve kronik rahatsızlıkların neden olduğu bitkinlik halinin giderilmesinde L-karnitin, alpha-lipoic asitler ve koenzim Q10 gibi takviyelerin rolünün ne olduğu sorusunu cevaplamışlardır.

Araştırmacılar bu takviyelerin kombinasyonunun kronik rahatsızlıklardan kaynaklı bitkinlik halinin giderilmesinde belirgin bir şekilde rol oynadığını ve mitokondrisel işlevleri yenilediğini belirtmişlerdir.

Aralıklı topallama- Thrombosis Research ‘te yayınlanan bir çalışmada aralıklı topallama rahatsızlığı çeken hastalara propionil L-karnitin verilmesinin etkileri araştırılmıştır.

Aralıklı topallama egzersiz sırasında zayıf kalan kan tedariki yüzünden oluşur. Genellikle bacaklarda ki kan damarlarını etkilese de bazı durumlarda kolda bulunan kan damarlarını etkilediği görülmüştür. Hastalar bu ağrıyı yürürken veya koşarken fark ederler. Ağrı genelde ayak, uyluk, kalça ve popo bölgesinde hissederler. Bu durum hangi damarın zarar görmesine veya daralmasına göre değişir.

Thrombosis Research yazarları “Çalışmamız bize gösterdi ki propionil L-karnitin, Çinli bacak-damar hastalıklarına sahip bireylerin maksimum yürüme süresini ve mesafesini belirgin bir şekilde arttırmıştır.”

Kalp krizi- Mayo Clinic Proceedings ‘te yayınlanan bir çalışmaya göre kalp krizinden sonra L-karnitin belirgin bir şekilde kalp-damar sağlığını geliştirmiştir.

Kalp rahatsızlıkları- Georgia Üniversitesi Tıp Fakültesi’den Dr. Stephen M. Black ‘e göre karnitin doğuştan gelen kalp-damar bozukluklarını normalize edebilir.

Alzheimer- Neurobiology of Aging ‘de yayınlanan bir çalışmaya göre asetik L-karnitin alan Alzheimer hastalarında almayanlara göre AlzheimerHastalığı Değerlendirme Ölçeği test puanları daha düşük çıkmıştır.

Seksüel fonksiyon bozukluğu- Propionil L-karnitin ve asetik L-karnitinin Viagra’nın etkisini arttırdığı gözlemlenmiştir. Bu gözlem daha önceden prostatektomi (prostat ameliyatı) geçirmiş 32 tane bireyin üstünde gerçekleşmiştir.

>Sağlıklı İnsanlarda Karnitin Atletik Performansı Geliştirir mi?

Herhangi bir spor takviye dükkânına giderseniz raflarda karnitin satıldığını görebilirsiniz. Bunun meraklıları atletler ve spor salonlarıdır.

Hipoteze göre sağlıklı atletlerde karnitin takviyesi çeşitli mekanizmalar aracılığıyla egzersiz performansını arttırır. Karnitin takviyesi kaslarda yağ asitlerinin yakımını arttırır, glikoz dengesini değiştirir, asilkarnitin üretimini arttırır, vücudun antrenmana verdiği tepkiyi düzenler ve bitkinliğe karşı direnci arttırır.

Eric A. Brass (UCLA Tıp Fakültesi) The American Journal of Clinical Nutrition’da yayınlanan bir çalışma yapmıştır. Kendisi birçok bilgi toplayıp üstüne çalışmalar yaptıktan sonra karnitinin sporsal faaliyetlerdeki faydaları hakkında kesin bir bilgiye ulaşamamıştır.

Brass’ın çalışmalarına göre sağlıklı atletlerin karnitin takviyesi almalarının maksimum oksijen alımını veya antrenman sırasında kas durumunu güçlendirmediği görülüyor. Ayrıca karnitin takviyesi almak kandaki karnitin seviyesini arttırırken kaslardaki karnitin seviyesinde bir değişim görülmemiştir.

Brass “Karnitin takviyesi almanın etkilerini ölçmek için yapılan klinik deneylerin(psikolojik, biyokimyasal ve farmakolojik) sağlıklı bireyler üstünde egzersiz halindeyken yapılması gerekir.” demiştir.

>Karnitin Takviyesi Almanın Yan Etkileri